Finans piyasalarında gözlemlenen trend dönüş formasyonları (reversal patterns), mevcut trendin tersine bir hareketin başlamak üzere olduğunu gösteren grafik desenleridir.
Bu formasyonlar, fiyatın mevcut eğilimini değiştirmeye hazırlandığına işaret eder. Dolayısıyla yatırımcılara piyasanın potansiyel ters yönlü hareketlerine karşı önceden hazırlıklı olma şansı verebilir.
Dönüş formasyonları, genellikle trendin zirvesinde ya da dip noktasında ortaya çıkar.
Ancak desenlerin tek başına değerlendirilmemesi ve diğer analiz araçlarıyla birleştirilmesi daha sağlıklı finansal kararlar alabilmek açısından önemlidir.
Çünkü birçoğu güvenilir sinyaller verse de, doğru algılanmadığı takdirde formasyonlar birbirleriyle karıştırılabilmektedir. Yeni başlayan yatırımcıların formasyonları ayırt edebilmesi ve bu sayede teknik analiz yeteneklerini geliştirmesi için deneyime ihtiyaçları vardır.
Trend dönüş formasyonlarını 7 alt kategoriye ayırarak inceleyeceğiz;
Omuz Baş Omuz /OBO ve Ters Omuz Baş Omuz /TOBO Formasyonları (Head & Shoulders Patterns)
İkili Tepe ve İkili Dip Formasyonları (Double Bottom and Double Top Patterns)
Üçlü Tepe ve Üçlü Dip Formasyonları (Triple Bottom and Triple Top Patterns)
Elmas Formasyonu (Diamond Pattern)
V Formasyonu (V Pattern)
Genişleme-Megafon Formasyonu (Broadening Pattern)
Çanak Formasyonu (Rounding Bottom Pattern)
OBO Ve TOBO Formasyonları (Head & Shoulders Patterns)
Omuz Baş Omuz Formasyonu, varlığın fiyatının belirli süre içinde üç tepe seviyesi oluşturduğu bir modeldir.
İlk tepe seviyesi omuz, ortadaki daha yüksek tepe seviyesi baş, yeniden düşüşe geçerek oluşan üçüncü tepe seviyesi ise omuz olarak adlandırılır.
Formasyon genellikle mevcut yükseliş trendinin sona erdiği ve düşüş eğiliminin başlayabileceği şeklinde yorumlanır.
Ters Omuz Baş Omuz Formasyonu, varlığın fiyatının belirli süre içinde üç
dip seviyesi oluşturduğu bir modeldir.
Düşüş trendinin ardından gelen bir yükseliş ile ilk dip yani sol omuz oluşur. Ardından sol omuz sonrası gelen bir tepki yükselişi olur fakat sınırlıdır ve sonrasında sol omuz bölgesinin daha altında bir dip ile baş bölgesi oluşur.
Baş bölgesi oluştuktan sonra gelen tepki alışlarıyla bir yükseliş hareketi daha meydana gelir ve böylece sağ omuz da oluşur.Formasyon genellikle mevcut düşüş trendinin sona erdiği ve yükseliş eğiliminin başlayabileceği şeklinde yorumlanır.
İkili Tepe ve İkili Dip Formasyonları (Double Bottom and Double Top Patterns)
İkili Tepe Formasyonu, yükselen bir piyasa bir seviyeyi test ettiğinde, geri çekildiğinde ve daha sonra bu seviyeyi tekrar test ettiğinde bu kalıbı görürüz.
Ancak seviyeyi kıramaz ve fiyat düşer. Burada görülen iki yüksek noktanın aynı fiyat civarında olduğunu unutmayın.
Bu formasyon piyasanın kilit direnç seviyesini kırmaya yetecek kadar yükseliş momentumuna sahip olmadığını gösterir.
Bu modeli gördüğünüzde, yükseliş trendinin sona ereceğini tahmin edebilirsiniz. Bu nedenle fiyatın belli bir aralıkta işlem görmesini veya düşüş trendine girmesini beklemelisiniz.
İkili Dip Formasyonu, düşen bir piyasa bir seviyeyi test ettiğinde, geri çekildiğinde ve daha sonra bu seviyeyi tekrar test ettiğinde bu kalıbı görürüz.
Çift tepeye benzer bir şekilde iki dip seviyesinin olduğu bir dönüşüm modelidir.
İlk dip, genellikle bir düşüş trendinin sonunda görülür ve düşüş eğilimi sona erer. Ardından fiyatlar yükselmeye başlar, ancak ikinci bir düşüş yaşanır ve ikinci dip oluşur. İkinci dip, genellikle birinci dip seviyesinin yakınında veya biraz üstünde gerçekleşir.
Çift dip formasyonu, fiyatların düşüş trendinden yükseliş trendine döneceğini işaret eder. Bu formasyon tamamlandığında, yatırımcılar fiyatların artacağı beklentisiyle alım pozisyonları açabilirler. Çift dip formasyonunun teyit edilmesi için ikinci dibe ilişkin fiyat hareketlerinin bir yükseliş eğilimi oluşturması gerekir.
Üçlü Tepe ve Üçlü Dip Formasyonları (Triple Bottom and Triple Top Patterns)
Üçlü Tepe Formasyonu, yükseliş trendinin bittiğini ve düşüş trendinin başladığını gösteren bir formasyondur.
İlgili modelde destek seviyesinin üzerinde üç adet zirve noktası vardır. Burada ilk zirve, güçlü bir alım trendiyle oluşur ve sonra boyun çizgisine kadar iniş gerçekleşir.
Grafik, üç zirvenin sonunda fiyatların destek seviyesine dokunmasıyla sona erer. Böylece ilgili formasyon için gerekli koşullar grafik üzerinde oluşmuş olur.
Üçlü Dip Formasyonu, tepe modelinin aksine düşüş trendinin ardından gelen yükselişin habercisidir.
Modelleme, direnç seviyesinin altındaki üç zirve nokta ile meydana gelir.
Güçlü düşüş trendinden sonra gerçekleşen ilk zirvede grafik boyun çizgisine geri döner.
Üç tepe noktası oluşturduktan sonra boyun çizgisini kıran hacimler, yükseliş eğiliminin sonlandığını belirtir.